نفی احزاب و پیامدهای ان

 نفی احزاب و پیامدهای ان

اخیرا یکی از مقامات بلند پایه وزارت کشور. سخنان شنید نی و خواند نی ایراد کرده است . این سخنان موجب واکنش بسیاری از سوی محافل سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی شده است . سخنان اقای افشار معاون سیاسی وزارت کشور حتی از سوی هاشمی رفسنجانی پاسخ داده شده است. به نظر می رسد که سخنان اقای افشار پیامد های مهمی در پی داشته و دارد که این گونه با ان مخالفت شده است. اقای هاشمی در جمع اعضای خانه احزاب نفی احزاب را مقدمه نادیده گرفتن مردم ارزیابی کرده و گفت. کسانی که این روزها مخالفت با تحزب را به امام ،نسبت می دهند به اندیشه های متعالی ان پیر فرزانه جفا می کنند . سخنان اقای افشار در خصوص احزاب و نقش انان پر سشهای فراوانی را پدید اورده است که ایشان و هم فکران وی باید پاسخگو باشند. در اصل 26 قانون اساسی جمهوری اسلامی امده است احزاب . جمعیت ها   انجمن های سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیتهای  دینی شناخته شده ازادند مشروط به اینکه اصول استقلال ، ازادی   وحدت ملی ، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند .هیچ کس را نمی توان از شرکت در ان منع کرد یا به شرکت در یکی از انها مجبور ساخت . ایا سخنان اقای افشار با این اصل قابل توجیه است؟ اگر احزاب ضرورتی نداشت چه نیازی به مشروع شمردن ان بود . ایا سخنان معاون سیاسی وزیر کشور با مقررات و قوانین کشور و اصول سیاسی جوامع امروز قابل توجیه است ؟ قبل از هرگونه ارایه پاسخی ضروری است نکاتی مختصر گویا درباره مفهوم لغوی و اصطلاحی حزب و نقش سازنده ان در جوامع و فلسفه تاسیس ان بیان گردد .بدون شک در این رهگذر نقش سازنده احزاب و کارشناسی نبودن سخنان اییشان هویدا می گردد. برخی از واژه ها از زمان های بسیار دور مطرح بوده و هستند و از قدمت زیادی برخوردارند اگر چه ممکن است نقش و مفهوم انها در هر مقطعی تغییر یافته باشد . مانند ((وزیر)) ، ((حزب))یا ((احزاب)). این واژه ها در متون دینی به طور مکرر و فراوان استعمال شده است . واژه حزب با تمام مشتقاتش در قران کریم 20 بار و در نهج البلاغه 9 بار ذکر شده است. امامعلوم نیست که چرا این کلمه در کشورهای اسلامی معنی و جایگاه خود را پیدا نکرده است . با اینکه همه دریافتند احزاب در کشورهای پیشرفته عامل ترقی و توسعه بوده و توانستند با جذب نیروهای کیفی و پرورش انان موانع رشد و کمال را از پیش روی جامعه بزدایند . قران کریم در یک نگاه کلان گروهی را که خدا جو هستند حزب الله و گروهی که در مسیر غیر خدا هستند حزب شیطان قلمداد می کند . بدون شک گروه نخست سنبل پاکی ها و گروه دوم سرامد زشتی ها است . اما در سطوح پایین تر خدا جویان در بعد نظری و عملی بر اساس موازین پذیرفته شده می توانند به گروه یا حزب مشخصی تبدیل شوند و به فعالیت اجتماعی و سیاسی بر اساس قرار داد پذیرفته شده اجتماعی بپردازند . ایا قران کریم این را منع می کند ؟ تعدد احزاب برای جوامع بزرگ زمینه را برای مشورت واداره امور بهترجامعه فراهم می سازد حتی اگر احزاب چیزی جز مشاور تلقی نشوند در این صورت هم مفید فایده خواهند بود . مشورت در متون دینی مورد تاکید قرار گرفته چه کسی بهتر و مجرب تر از احزاب. و در نتیجه لزوم وجود انان احساس می گردد . احزاب اگر بر اساس اصول و مبانی شکل یا بد نه تنها زیانی برا ی قدرت حاکم و جامعه بشمار نمی رود بلکه امروزه بهترین وسیله و ابزار برای تعلیم و تربیت و جذب و شناسایی نیروهای کارامد ارزیابی می گردد.زیرا هر حزبی بر اساس معیارهای تعیین شده درصدد یافتن قدرت است .به همین دلیل می کوشددر چارچوب اساسنامه و مرامنامه خویش مجربترین نیروهارا یافته ویا آموزش دهدوشایسته ترین آنان راجذب کند بنابراین از اینجاشایسته سالاری جای خویش رابه فامیل سالاری ورابطه سالاری خواهدداد.ازسوی دیگر ممکن است مباحثی بین احزاب ورسانه های آنها مطرح شودکه بر حجم اختلافات نظری بیافزاید تردیدی وجود ندارد که بیان دیدگاههای گوناگون علمی، اجتماعی ،فرهنگی واقتصادی با تشکل هایی درقالب حزب بطور منسجم ومنطقی مفیدترونتیجه بخش تروکاربردی تر است .این روند موجب حذف خشونت وحرکاتی که با منطق مغایرت دارد می گردد.شایدوبدون شک اینگونه اختلافات فکری در روایات رحمت توصیف شده است چراکه این شیوه می تواند جامعه مسلمانان را چه بلحاظ عملی و چه بلحاظ نظری پس از بحث هاوگفتگوهابه بهترین دستاوردهاونتایج منتهی سازد.از دیگر مزایای احزاب این است که درآن عقل جمعی حاکم است بدیهی است که اشتباه فرهیختگان ونخبگان به مراتب از افراد کمتر است.شماری از اندیشمندان ومتفکران دینی اکنون براین باورندکه احزاب می تواننددرتبلیغ دین هم موثر باشندوبا ارائه ی برنامه های دینی امربه معروف و نهی از منکرنمایند.باید پذیرفت امروزه نه دولت ونه فرد به تنهایی نمیتواند مانند گذشته موفق باشد.امکانات ارتباطی دنیابگونه ای پیشرفت کرده که دانش وخبر و اطلاعات گوناگون لحظه به لحظه مخابره می شود. بدیهی است نه فردونه دولت بدون بخش خصوصی در قالب احزاب یا شرکت هاوهرچیز دیگر قدرت پیگیری وبررسی آن را نخواهند داشت.یکی از ویژگی مهم احزاب این است که زمینه تضارب افکاروبرخورداندیشه را فراهم ساخته و موجب توسعه سیاسی ،اجتماعی ، فرهنگی واقتصادی بلحاظ نظری می شود.احزاب به دنبال جلب رضایت مردم وآراء آنان هستند بدین طریق قدرت را بر اساس مقررات هر کشورتقسیم می کنند وهرازچندگاه قدرت با آراء مردم دست بدست شده حزبی که با اکثریت مواجه ومورد استقبال قرار گرفت پیروزوحزبی که با رای منفی مواجه شد.به ترمیم ضعف خویش خواهد پرداخت و بالاخره اینکه در جوامع چند حزبی و چند صدایی چون احزاب مختلف اند رقابت در همه ی زمینه ها پدید می اید در نتیجه جامعه به سمت و سوی شایسته سالاری راه می یابد. صاحب نظران علوم سیاسی و اجتماعی بر این باوراند که حزب جایگاهی برای تجمع افرادی فرهیخته و نخبه است که با داشتن ابزارهای مناسب درصدد است قدرت را با رای مردم بدست اورد . دست یابی احزاب به قدرت در حکومت های گوناگون متفاوت است . هدف همه احزاب در نتیجه دست یابی به قدرت و اداره کشور به سبک وروش خود است کارشناسان علوم سیاسی معتقد اند که احزاب برای به اجرا در اوردن اندیشه هاو برنامه های خویش ناگز یر به کسب قذرت می باشد الان باید از حامیان اندیشه معاون سیاسی وزیر کشور پرسید اگر حزب نخواهد یا نتواند قدرت را بدست گیرد فلسفه تاسیس و تشکیل ان چه می تواند باشد؟ اینکه احزاب قدرت را برای خدمت می خواهند یا صرفا برای قدرت اگاهی از ان واقعا بسادگی امکان پذیر نیست اما بدون شک جامعه باید به دست فرهیختگان و نخبگان اداره شود. جوامع تحزبگرا چنین ساختاری را دارا هستند . این احزاب اند که بابرنامه های نیرومند و قابل قبول مردم را به انتخابات فرا می خوانند در کشور ما نیز احزاب به دلیل مباحث اعتقادی ، دینی و ملی چنین نقشی را ایفا کرده است.مطمئناصاحب سخن می داند احراز پست معاونت وزیر کشور به برکت رای مردم به اقای احمدی نژاد بوده است.

سیدمحمدحسین دریاباری

چاپ شده درهفته نامه گویه