اهداف ووظایف صداوسیما وچالش های پیش رو

اهداف ووظایف صداوسیما وچالش های پیش رو

امروزه ودرعصرحاضررسانه ها برابر ظرفیت ها ی خویش می توانند تاثیر گذار بوده ومخاطب بیشماری داشته باشند.درکشورهایی که رسانه های دیداری وشنیداری درکنترل وحمایت کامل دولت است وقانون هم اجازه ی راه اندازی وایجادشبکه ی رادیووتلویزیون رابه بخش خصوصی نمی دهد، {1} بدیهی است که مسئوولیت این قبیل رسانه های سمعی وبصری هم به لحاظ بودجه واعتبارات وهم به لحاظ تنوع برنامه ها برای جذب مخاطب سخت ودشواراست. زیراخواسته ها وسلایق احزاب وگروه های سیاسی ،اجتماعی وفرهنگی متنوع ومختلف است وگردآوردن همه ی نگاه های متفاوت زیریک سقف کمی مشکل است البته برای صداوسیمای ما که با مفاداساسنامه وقانون اداره ی صداوسیما اندکی فاصله گرفت دشوارتراست. اکنون رسانه های دیداری وشنیداری متنوع دولت های گوناگون وبه زبان های مختلف، درمناطق دورونزدیک وجود دارد، مهم ترین هدف آن ها نفوذ و تا ثیر کذاری برافکار عمومی بسیاری از کشورها ازجمله کشورما است. گرداننگان این رسانه ها برای نیل به هد ف در رسانه ها وبرنامه های آن تجدید نظر کرده وآن را از همه ی جهات بروز رسانی نمودند.به نظر می رسد در کشورمان همچنان مدیران ،برنامه سازان وکارشناسان صدا وسیما نتوانستند تاثیر چندانی بر مخاطب خویش بگذارند. عدم جذب مخاطب وتاثیرگذاری ، دلایل فراوانی دارد.یکی از مهم ترین دلایل عدم تاثیر گذاری ویابه عبارت دیگرفرار مخاطب از صداوسیما بی اعتمادی است .بی اعتمادی جنبه های متفاوت ومختلف دارد .یکی از مهم ترین جنبه های بی اعتمادی شکافی است که در جامعه پدید آمده است. این شکاف ودو قطبی شدن جامعه موجب شد عده ای به صداوسیما اعتماد داشته وبه برنامه ها ی آن هرچه که باشد توجه نمایند واز هر رسانه ی دیگر روی گردان باشند عده ای به عکس ، صداوسیما وبرنامه های آن را ناکافی وجانبدارانه به نفع جناحی خاص تلقی کنند وبا همان قاطعیت به آن بی اعتنا باشند. در حال حاضرودر طول سال های اخیر وضع رسانه ی ملی این گونه می باشد. این رسانه ی عریض وطویل نتوانست به مفاد ماده ی {55} قسمت الف به درستی جامع عمل بپوشاند.برخی از کارشناسان براین باورند که رادیو وتلویزیون در چند سال آینده جای خویش را به شبکه های اجتماعی  خواهند داد.آثار ونتایج این دیدگاه امروز در کشور ما مشهود وملموس می باشد.بخشی از مردم متاسفانه به رسانه های برون مرزی روی آورده وبه آن چشم دوخته اند که امکان دست رسی به آن ها از طریق ماهواره واینترنت میسر وآسان است.جمعی دیگر از مردم به شبکه های اجتماعی روی آوردند واز صداوسیما روی گردان شده واز برنامه سازان آن خداحافظی کرده اند .حال باید دید رسانه ی ملی باآن قدوقامت رعنا وطول وعرض گسترده برای جذب مخاطب گام موثری برمی دارد؟. البته تنها صداو سیما ی سراسری مورد انتقاد نیست بلکه شبکه های استانی بسیاری از استان ها با وضعیت مشابهی روبرو هستند. دلیل مهم دیگر افول صداوسیما ومخاطب گریزی آن ، نبود مدیران،برنامه سازان وهنرمندان با سلایق مختلف جامعه است. اگر رسانه ی ملی را نماینگان سلایق واندیشه های همه ی جامعه  اداره نمایند بدون شک اوضاع بهبود خواهد یافت.صدا وسیما زمانی رسانه ی ملی است که بتواند بخش عمده ی مردم جامعه راجذب کرده وآنان رانمایندگی کند {3}.در این صورت رسانه های بیرونی کم مشتری وبه تدریج  به اعتبار ونفوذ آنان لطمه خواهد خورد.رسانه ی ملی هنوز سانسور را به عنوان رکن مهم واساسی در برنامه ها مانند پخش خبر ،برخی امورفرهنگی ورخداد های اجتماعی که ضرورتی ندارد استفاده می کند.صداوسیما به جای برحذر

داشتن مردم از زندگی مصرفی و تجملی، بیشتراوقات خودراصرف پیام  وتبلیغات بازرگانی کرده که گاهی باروح برنامه های آن رسانه مغایرت دارد. دربرخی ازکشورهای جهان تلوزیون که بامالیات مردم اداره می شوند برای آسایش مردم حق پخش پیام بازرگانی را ندارند . رسانه ای که قرار بود روزی دانشگاه باشد امروزبه باوربسیاری ازصاحبنظران از چنین جایگاهی برخوردار نیست {4} .یکی دیگر از دلایل نا کا آمدی رسانه ی ملی یا همان صداوسیمای ما آن است که رقیبی ندارد تا حس پیشی گرفتن ، سبقت گرفتن ،دامن زدن به خلاقیت ، بروز ابتکار ،نوآوری دربرنامه سازی ،پاسخ گویی دربرابرقوانین، مواخذه شدن توسط افکار عمومی ، درچهره ی انبوه نیرو های آن نمایان وآشکار گردد. از آنجایی که قوانین اعتباری است وتغییر درقانون ، حتی در قانون اساسی پیش بینی شده می توان باایجاد تغییرات درقوانین مربوط به صدا وسیما آن را اصلاح کرد تا هم رقیب داشته و هم روح خلاقیت درنیروهای انبوه آن هویدا گردد وازحالت آب را کد به آب جاری تبدیل شود.برای بسیاری از کارشناسان این پرسش مطرح است وآن این که چرا برغم این همه بودجه واعتبار، ابزار وامکانات فراوان ونیروی انسانی بی شمار تاثیر گذاری آن درحد چند روز نامه ی سراسری است .«رسانه ی ملی »عنوان بسیارزیبایی است که بر صداو سیما نهادند امابنا به گفته ی بسیاری ازتحلیل گران حوزه ی فرهنگ وارتباطات رسالت ،فعالیت وتلاش های آن نه تنها ملی وفراگیرنیست بلکه این رسانه بااین نام زیبا حامی تفکر یک جناح وگروه تبدیل شده است {5} .این رسانه می تواند با جذب وتربیت نیرو های بی طرف ، اندیشمند،دلسوز انقلاب وعلاقمند به ایران رسالت ملی را پی بگیرد{6} .این رسانه می تواند در طول سال باگفت وگووفراهم کردن مناظره ، به بحث در باره ی مسایل ومشکلات سیاسی،فرهنگی،اجتماعی ،اقتصادی ،هنری و نحوه ی مقابله باتهاجم فرهنگی ،راه های صحیح ازسقیم را به مسئوولان ودست اندرکاران بنمایاند. وراه حلی در خلال این گفت وگو ها پیدا کند وزمینه ی رشد وتکامل درجامعه رافراهم سازد وقتی که افراد واشخاص مورد گفت وگو ومناظره از سلایق گوناگون باشند آن هنگام مخاطب این رسانه افزایش می یابد واعتماد از دست رفته به دست می آید. {7}                                               .پیدا کردن مخاطب فصلی  مانند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری که در آن فرصتی برای مناظره وتبلیغات انتخاباتی پیش بینی شده ،هنر رسانه ی ملی را به نمایش نمی گذارد زیرا مردم از این ابزار صرفا برای آگاهی از برنامه های نامزد ها به طورموقت ازاین رسانه استفاده می کنند وارتباطی به اعتقادآنان نسبت به رسانه ندارد .جمعی از مسئوولان کشور نگران رشد وتاثیر گذاری رسانه های بیرونی برافکار عمومی در داخل هستند . این نگرانی بجا وبحق است چرا که مسئوولان باید از افکار ،اندیشه ،آداب ، رسوم ،فرهنگ وهویت ملت ایران و همه ی اقوام ایرانی حراست وپاسداری کنند. پاسداری از این امور با ابراز نگرانی ، تاسف ،گلایه ،نصیحت ، موعظه امکان پذیر نخواهد بود. برای موفقیت در این امر مهم وخطیر رسانه ی ملی کار آمد ، نیرومند وبه معنی واقعی کلمه ملی را می طلبد که همه ی اقوام  ایرانی وسلایق جامعه را نمایندگی کند.تحقق ودستیابی به چنین امری نیازمند به قانون از سوی مجلس شورای اسلامی است که بتواند این سرمایه ی هنگفت را به سود ملت ایران فعال نماید .وقتی که اکثریت قریب به اتفاق نیرو های موثر در رسانه ی ملی از یک اندیشه وفکر باشند وبرنامه ها را برهمین مبنا تهیه  وتدوین نمایند انتظار فراگیر بودن و ملی بودن تقریبا نا بجا است.شگفت انگیز آن است که نمایندگان مجلس امسال دراطلاعیه ای از برنامه های صدا وسیما در ایام نوروز تمجید کرده اند، این درحالی است  که معلوم نیست رضایت نمایندگان ، شخصی  بوده یا اظهار رضایت مردم ،برابرآمار منتشره حدود 55 میلیون نفر  درایام نوروز  جابجا شده ودر سفر بودند که پیگیری برنامه های صدا وسیما تقریبا مشکل ودشوار است جای این ضرب المثل اینجاست که بایک گل بهارنمی شودبلکه باید به دنبال بهارپرگل بود .موسیقی سنتی ایران بخشی از فرهنگ کهن ایران محسوب می شود برای رشد وپویا نگاه داشتن آن باید تلاش مضاعف می شد ولی رسانه ی ملی به جای پرداختن به ابعاد آن ، به شکلی وسیع وبی سابقه به موسیقی پاپ روی آورد چیزی که منشأ واهدافش چندان روشن ومبرهن نیست .اینان تصور کردند که بااین رویکرد جوان گرا شده و نسل جوان را مخاطب وهمراه خویش ساخته اند.امید می رود این رسانه درآینده مروج موسیقی های نو ظهور ئیگر نگردد. .بهر تقدیر رسانه های بیگانه چه مربوط به دولت های غربی وچه رسانه هایی که باپول آنان اداره می شوند همواره در حال قوی تر شدن وتاثیر گذاری بیشتر هستند برای مقابله با این چالش ها صدا وسیما با «رسانه ی ملی» را از پخش خبر تا برنامه های عادی ازطریق قانون باید اصلاح ،دستخوش تحول و پاسخگوکرد.راهکار دیگراین است که باوضع قانون یا تغییر قانون برای رسانه ی ملی رقیب تراشید تا اعتبارات وامکانات آ ن سازمان دررقابتی سالم بهینه سازی وبه نفع مردم ورشد افکار عمومی مورد بهره برداری قرارگیرد.در این صورت می توان با تهاجم فرهنگی ویا نفوذ در افکار عمومی ممانعت وجلو گیری بعمل آورد .شاید یکی از افتخارات رسانه ی ملی داشتن شبکه های تلویزیونی ورادیو یی گوناگون ومختلف وآن هم در 24ساعته باشد . نفس این دارایی ارزشمند است آیا وجود شبکه های فراوان برای تاثیر گذاری است یا ایجاداشتغال ؟.نمایندگان مردم باید از رسانه ی ملی برنامه طلب نمایند هر عقل واندیشه ای می گوید پنج شبکه ی موثر ،فراگیر وبابرنامه های مردم پسند وجذاب بهتر است تا ده شبکه ی بی برنامه.امید است همان گونه که علی مطهری نایب رئیس مجلس اشاره کرده مجلس بتواند  با وضع قوانین متناسب باامروز جامعه ، صداوسیما رااز وضعیت موجود برهاند وآن را قانون محور،پاسخگو ومسئوول در برابراعمالش سازد. آن چه که گفته شد ارج ننهادن به زحمات هنرمندان ،نویسندگان وکارشناسان رسانه ی ملی نیست بلکه شعری است که ازشوروشعوربرای ساختن برخاست. درایران نیروهای ماهر ،مج رب وکار آمد فراوان وجود دارد که می توانتدباتدوین ،تهیه واجرای برنامه های مناسب مارا از رسانه های بیرونی بی نیاز سازند این نیروها کمتر بکار  گرفته می شوند یا این رسانه به دلایل گوناگون قدرت جذب آنان را ندارد.

 سید محمد حسین دریاباری                              مورخ 20/2/1396

 {1} اصل 175قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و‌ماده 7اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری

اسلامی ایران

{2} ‌قانون خط مشی

کلی و اصول برنامه‌های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران  ماده 55

{3}ماده ی 7- ‌قانون  خط مشی

{4} ماده ی 5- ‌قانون  خط مشی وماده ی 9- اساسنامه این رسانه

{5}‌اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری

اسلامی ایران ‌فصل ششم - مقررات مختلف ‌ماده 29

{6}‌اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری

اسلامی ایران ماده ی 21 بند3

{7} ‌قانون خط مشی

کلی و اصول برنامه‌های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران  ماده 55 

http://gooyeh-qom.com/?p=42&n=444&s=1442